fenofibrate (Tricor)

Η φαινοφιμπράτη είναι ένα παράγωγο ινικού οξέος που ενδείκνυται για τη θεραπεία σοβαρής υπερτριγλυκεριδαιμίας και μικτής δυσλιπιδαιμίας σε ασθενείς που δεν έχουν ανταποκριθεί σε μη φαρμακολογικές θεραπείες. Τα λιπιδοτροποποιητικά αποτελέσματα της φαινοφιμπράτης προκαλούνται από την ενεργοποίηση του υποδοχέα-α που ενεργοποιείται από τον πολλαπλασιαστή υπεροξισώματος. 

Η φαινοφιμπράτη έχει επίσης μη λιπιδικές, πλειοτροπικές επιδράσεις (π.χ. μείωση των επιπέδων ινωδογόνου, C-αντιδρώσας πρωτεΐνης και διαφόρων προφλεγμονωδών δεικτών και βελτίωση της διαστολής που προκαλείται από τη ροή) που μπορεί να συμβάλλουν στην κλινική της αποτελεσματικότητα, ιδιαίτερα όσον αφορά τη βελτίωση των μικροαγγειακών εκβάσεων. 

Η φαινοφιμπράτη βελτιώνει το λιπιδικό προφίλ (ιδιαίτερα τα επίπεδα τριγλυκεριδίων [TG] και λιποπρωτεΐνης-χοληστερόλης υψηλής πυκνότητας [HDL-C]) σε ασθενείς με δυσλιπιδαιμία. Σε σύγκριση με τη μονοθεραπεία με στατίνες, 

Η μονοθεραπεία με φαινοφιμπράτη τείνει να βελτιώνει τα επίπεδα TG και HDL-C σε σημαντικά μεγαλύτερο βαθμό, ενώ οι στατίνες βελτιώνουν τα επίπεδα λιποπρωτεΐνης-χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας (LDL-C) και ολικής χοληστερόλης σε σημαντικά μεγαλύτερο βαθμό.

 Η φαινοφιμπράτη σχετίζεται επίσης με την προώθηση μιας μετατόπισης από μικρά, πυκνά, αθηρογόνα σωματίδια LDL σε μεγαλύτερα, λιγότερο πυκνά σωματίδια LDL.

 Η συνδυαστική θεραπεία με στατίνη συν φαινοφιβράτη γενικά βελτιώνει το λιπιδικό προφίλ σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι η μονοθεραπεία με οποιονδήποτε παράγοντα σε ασθενείς με δυσλιπιδαιμία και/ή με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 ή με μεταβολικό σύνδρομο. 

Στις βασικές δοκιμές FIELD και ACCORD σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, η φαινοφιμπράτη δεν μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο συμβάντων στεφανιαίας νόσου σε μεγαλύτερο βαθμό από το εικονικό φάρμακο. και η σιμβαστατίνη συν φαινοφιμπράτη δεν μείωσαν σημαντικά τον κίνδυνο μειζόνων καρδιαγγειακών (CV) συμβαμάτων σε μεγαλύτερο βαθμό από τη σιμβαστατίνη συν εικονικό φάρμακο. 

Ωστόσο, ο κίνδυνος ορισμένων μη θανατηφόρων μακροαγγειακών συμβάντων και η συχνότητα ορισμένων μικροαγγειακών εκβάσεων μειώθηκαν σημαντικά περισσότερο με τη φαινοφιμπράτη παρά με το εικονικό φάρμακο στη δοκιμή FIELD, και στη δοκιμή ACCORD, οι ασθενείς που έλαβαν σιμβαστατίνη συν φαινοφιβράτη ήταν λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν εξέλιξη διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας από εκείνους που λαμβάνουν σιμβαστατίνη συν εικονικό φάρμακο. 

Οι αναλύσεις υποομάδας στις δοκιμές FIELD και ACCORD Lipid δείχνουν ότι η φαινοφιμπράτη έχει το μεγαλύτερο όφελος στη μείωση των καρδιαγγειακών συμβάντων σε ασθενείς με αθηρογόνο δυσλιπιδαιμία. Η φαινοφιμπράτη είναι γενικά καλά ανεκτή όταν χορηγείται μόνη της ή σε συνδυασμό με στατίνη[1]. 

H φαινοφιμπράτη μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης και εξέλιξης της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Επομένως, η φαινοφιμπράτη μπορεί να θεωρηθεί ως προληπτική στρατηγική για ασθενείς χωρίς διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ή στρατηγική πρώιμης παρέμβασης για εκείνους με ήπια διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια[2].

Παρενέργειες: Οι συχνές παρενέργειες της φαινοφιμπράτης (Tricor) περιλαμβάνουν πόνο ή διαταραχή στο στομάχι, πόνο στην πλάτη, δυσκοιλιότητα, πονοκέφαλο, ζάλη, προβλήματα στον ύπνο ή καταρροή ή βουλωμένη μύτη. Μπορεί να εμφανιστεί μυϊκή βλάβη και ο μυϊκός πόνος, η ευαισθησία, η αδυναμία και ο πυρετός θα πρέπει να αναφέρονται αμέσως στον γιατρό σας. Μπορεί να εμφανιστεί μειωμένη σεξουαλική ορμή, κιτρίνισμα των ματιών ή του δέρματος (ίκτερος) και πόνος στο στομάχι και πρέπει επίσης να αναφέρονται.

 Οφέλη της φαινοφιμπράτης ως φάρμακο για τον COVID-19

 Το φάρμακο χορηγείται σε ασθενείς με COVID-19 από το στόμα. Έχει χαμηλότερο κόστος και είναι εύκολα διαθέσιμο παγκοσμίως, μπορεί να είναι αρκετά ωφέλιμο ειδικά για χώρες χαμηλού μεσαίου εισοδήματος (LMIC). Παρόλο που τα προγράμματα εμβολιασμού ήταν ωφέλιμα για την πρόληψη της εξάπλωσης του COVID-19, η διαθεσιμότητα του εμβολίου και τα ποσοστά πρόσληψης δεν είναι συνεπή για όλους [4]. 

 Άτομα που δεν μπορούν να λάβουν το εμβόλιο, όπως οι ηλικιωμένοι, οι ασθενείς υπό ανοσοκατασταλτικά και οι ασθενείς με υπεράνοσες διαταραχές κ.λπ. μπορούν να λαμβάνουν φαινοφιμπράτη για τη μείωση των συμπτωμάτων και της σοβαρότητας του COVID-19. Οι φαρμακολογικές ιδιότητες της φαινοφιμπράτης μπορούν επίσης να ληφθούν υπόψη για τις επιδράσεις τους στη βελτίωση των συμπτωμάτων σε ασθενείς με COVID-19. Οι πλειοτροπικές επιδράσεις της φαινοφιμπράτης είναι επίσης χρήσιμες στην πρόληψη της σοβαρότητας της λοίμωξης COVID-19, βοηθούν στη μείωση της απελευθέρωσης κυτοκινών που προκαλείται από τον ιό. 

Επιπλέον, η φαινοφιμπράτη μπορεί να είναι κατάλληλο φάρμακο εκλογής επειδή έχει καλό προφίλ ασφάλειας. Το φάρμακο δεν έχει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, οι πιο συχνές είναι πονοκέφαλος, ζάλη και γαστρεντερικές παρενέργειες όπως ναυτία, έμετος ή διάρροια. Μόνο σπάνια, σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως ηπατοτοξικότητα ή μυοπάθεια παρατηρούνται, όταν χορηγούνται παράλληλα με στατίνες [5]. 

Το φάρμακο αντενδείκνυται σε ασθενείς με προϋπάρχουσα ηπατική νόσο, νεφρική νόσο, σε ασθενείς με αντίδραση υπερευαισθησίας στο φάρμακο καθώς και σε ασθενείς που θηλάζουν. Συνιστάται η κατάλληλη ανάλυση κινδύνου-οφέλους πριν από τη χορήγηση της φαινοφιμπράτης σε ασθενείς που πάσχουν από COVID-19, αλλά μετά από πρόσφατες μελέτες και συνεχιζόμενες κλινικές δοκιμές, είναι πιθανό η φαινοφιμπράτη να γίνει αποτελεσματικός παράγοντας για τη θεραπεία κατά της νόσου. 

Η φαινοφιμπράτη δρα ευεργετικά κατά της δακρυαδενίτιδας ασθενών με σύνδρομο Sjögren 

Ο αγωνιστής PPAR-α φενοφιμπράτη βελτιώνει το σύνδρομο Sjögren-όπως η δακρυοαδενίτιδα, ρυθμίζοντας τις αντιδράσεις των κυττάρων Th1/Th17 και Treg σε ποντικούς NOD. Η φαινοφιμπράτη εξασθένησε δυναμικά τη φλεγμονή LG σε ένα μοντέλο αυτοάνοσης ξηροφθαλμίας και αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να προκύψει εν μέρει από τη ρύθμιση των αποκρίσεων των κυττάρων Th1/Th17/Treg ενεργοποιώντας τη σηματοδότηση PPAR-α/LXR-β. Αυτά τα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η φαινοφιμπράτη μπορεί να είναι μια νέα κατηγορία θεραπευτικού παράγοντα για τη σχετιζόμενη με την δακρυαδενίτιδα του συνδρόμου Sjögren (SS)[6]. 

Η φαινοφιμπράτη και η νόσος του Πάρκινσον

Το 2022 η JanaínaKBarbiero και οι συνεργάτες δημοσίευσαν τα αποτελέματα της έρευνας τους, που αφορούσε τη νευροπροστατευτική δράση της φαινοφιμπράτης κατά της νόσου του Πάρκινσον.Η ερευνητική ομάδα παρατήρησε ότι η άσκηση στο διάδρομο έβαλε φρένο στην α-συνουκλεΐνη και κατάφερε να αντιστρέψει τις βιοχημικές, κυτταρικές και ανατομικές αλλαγές που συμβαίνουν στους εγκεφάλους ποντικών με τη νόσο Πάρκινσον και χωρίς τη χορήγηση φαρμάκων.

Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η φαινοφιμπράτη έχει την ιδιότητα να μιμείται τις επιδράσεις της προπόνησης σε διάδρομο στις περιοχές του εγκεφάλου. Το φάρμακο χρησιμοποιείται συνήθως για τη μείωση της υψηλής χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων.

Η καθημερινή λήψη μιας χαμηλής δόσης φενοφιμπράτης επιβραδύνει την εξάπλωση της α-συνουκλεΐνης στον εγκέφαλο και προστατεύει την ντοπαμίνη στα ποντίκια που δεν έκαναν καμία άσκηση στο διάδρομο.

Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια χρόνια εκφυλιστική διαταραχή του νευρικού συστήματος, που επηρεάζει κυρίως την κίνηση.

Η νόσος αρχίζει συνήθως με ένα τρέμουλο (τρόμο) στο ένα χέρι. Αργότερα εμφανίζονται κι άλλα συμπτώματα όπως η βραδύτητα και η δυσκαμψία στις κινήσεις.

Η νόσος παρουσιάζει προοδευτική επιδείνωση, κάτι που ισχύει γενικά για τις εκφυλιστικές παθήσεις.

Ο ασθενής νιώθει τα χέρια και τα πόδια του βαριά και δυσκίνητα. Ορισμένες φορές αισθάνεται και πόνο στα άκρα. Το πρώτο σύμπτωμα που παρατηρεί κανείς στον ασθενή, είναι ότι όταν περπατάει δεν αιωρούνται τα χέρια του, αλλά μένουν κρεμασμένα κάτω.

Σύμφωνα με τα ευρήματα νέας μελέτης, μια απλή μορφή άσκησης, μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση στην υγεία των πασχόντων.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η συστηματική άσκηση σε διάδρομο λειτούργησε ευεργετικά στη βελτίωση των συμπτωμάτων της νόσου σε ποντίκια[7].