nitrogen monoxide or nitric oxide or nitrogen oxide

To NO ή μονοξείδιο του αζώτου (nitrogen monoxide) ή νιτρικό οξείδιο (nitric oxide) είναι μια μοριακή χημική ένωση, που αποτελείται από ένα άτομο αζώτου και ένα άτομο οξυγόνου και έχει  χημικό τύπο ΝΟ.

Πρόκειται για άχρωμο αέριο, όταν βρίσκεται σε φυσιολογικές συνθήκες του περιβάλλοντος. Το ΝΟ είναι μια ελεύθερη ρίζα, δηλαδή στη δομή του περιλαμβάνει ένα αζευγάρωτο ηλεκτρόνιο.

Ανήκει στην τάξη των ετεροπυρηνικών διατομικών μορίων και είναι μια σημαντική ενδιάμεση χημική ένωση αντιδράσεων που συμβαίνουν στη φύση στη βιομηχανία αλλά και στον ανθρώπινο οργανισμό. 

Στην καθημερινή ζωή  απαντάται ως παραπροϊόν  της ατελούς καύσης  των καυσίμων των μηχανών εσωτερικής καύσεως, ενώ παράγεται και κατά τη διάρκεια των ηλεκτρικών εκκενώσεων με τις αστραπές και τους κεραυνούς.

Το ΝΟ δρα ως σηματοδοτικό μόριο που συμμετέχει σε πολλές φυσιολογικές και παθολογικές βιοχημικές διαδικασίες του οργανισμού των θηλαστικών. Στο σώμα των θηλαστικών και του ανθρώπου παράγεται στο ενδοθήλιο των αρτηριών και δρα ως αγγειοδιασταλτικό με δυνατότητες ελάττωσης της αρτηριακής πίεσης.

Ο χρόνος ημιζωής του είναι βραχύς (λίγα δευτερόλεπτα) στο αίμα και δρα  ως ισχυρό αγγειοδιασταλτικό και έχει χαρακτηριστεί ως καρδιαγγειακό σηματοδοτικό μόριο. Το ΝΟ δεν πρέπει να συγχέεται με το  N2O (nitrous oxide, υποξείδιο του αζώτου ή πρωτοξείδιο του αζώτου, που χρησιμοποιείται ως γενικό αναισθητικό) και το NO2 , (nitrogen dioxide, διοξείδιο τουαζώτου) το οποίο είναι ένα καφεόχρουν  τοξικό αέριο και  ισχυρός ατμοσφαιρικός ρύπος. Το ΝΟ  οξειδώνεται γρήγορα προς NO2