cortisone

Η κορτιζόνη είναι ένα φάρμακο (τεχνητή ορμόνη) της  οικογένειας των κορτικοστεροειδών, που όταν εισαχθεί στον ανθρώπινο οργανισμό μετατρέπεται σε κορτιζόλη.

Η κορτιζόλη  ή υδροκορτιζόνη είναι η φυσική ορμόνη (γλυκοκορτικοστεροειδές), η οποία παράγεται από το φλοιό των επινεφριδίων, όταν το άτομο βρίσκεται σε έντονο στρες. Η κορτιζόνη είναι ένα ισχυρό  αντιφλεγμονώδες, αντιαλλεργικό, αντιοιδηματικό, ανοσοκατασταλτικό φάρμακο.

Χορηγείται σε πάσχοντες από αυτοάνοσα νοσήματα, ανεπάρκεια των επινεφριδίων  αλλεργικά νοσήματα , άσθμα, έκζεμα, διάφορες μορφές καρκίνου.

 Λαμβάνεται από το στόμα υπό μορφή χαπιών ή ενδομυικής ή ενδοφλέβιας ένεσης και τοπικά ως δερματική κρέμα ή αλοιφή, ή υπό μορφή οφθαλμικών σταγόνων, όταν απαιτείται η χορήγηση της σε ορισμένα δερματικά ή οφθαλμικά νοσήματα.

Κυκλοφορούν διάφορες μορφές κορτιζόνης, οι οποίες έχουν διαφορετική χρονική διάρκεια δράσης και διαφορετική δοσολογία  που παρατίθεται στον παρακάτω πίνακα

Η χορήγηση μεγάλης δόσης κορτιζόνης προκαλεί ευφορία και συμπτώματα ψύχωσης. Η ανεπάρκεια ή η έλλειψη κορτιζόνης από τον ανθρώπινο οργανισμό προκαλεί λήθαργο, απάθεια και κατάθλιψη.

Η χορήγηση μεγάλων δόσεων και για μακρό χρονικό διάστημα προκαλεί ατροφία των επινεφριδίων και μια σειρά σοβαρών παρενεργειών.

Κατά το χρονικό διάστημα που ένας ασθενής παίρνει καθημερινά κορτιζόνη, παύει να λειτουργεί ο φλοιός των επινεφριδίων του και καταλήγει σε ατροφία τους ποικίλου βαθμού. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν οι ασθενείς παίρνουν ημερήσια δόση πρεδνιζόνης  ≥15 mg ή άλλου ισοδύναμου κορτικοστεροειδούς για διάστημα μεγαλύτερο των 3 εβδομάδων. Η επίδραση μικροτέρων δόσεων για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα ποικίλει πολύ.

Η λήψη κορτιζόνης δεν πρέπει να διακόπτεται απότομα, όταν ο ασθενής θεραπεύεται με κορρτιζόνη για διάστημα μεγαλύτερο των 7 ημερών. Η διακοπή δεν πρέπει να γίνεται απότομα, διότι ο φλοιός των επινεφριδίων έχει ατροφήσει και αργεί να επανέλθει στη φυσιολογική του κατάσταση. Η διακοπή της κορτιζόνης γίνεται περιορίζοντας σταδιακά τη δοσολογία για διάστημα 7-10 ημερών.

Ανεπιθύμητες ενέργειες

Μαζί με τις επιθυμητές ενέργειες κάθε φάρμακο μπορεί να προκαλέσει και ορισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες (παρενέργειες). Αν και οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν εμφανίζονται πολύ συχνά, όταν εμφανιστούν θα πρέπει να ενημερωθεί ο γιατρός σας, για να σας δώσει τις απαραίτητες οδηγίες.

Τόσο τα φυσικά γλυκοκορτικοειδή, όσο και τα συνθετικά τους παράγωγα σε ισοδύναμες δόσεις έχουν ισόβαθμες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Έτσι η μακροχρόνια, κυρίως χορήγηση, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες, από τις οποίες οι κυριότερες είναι οι εξής:

Ιατρογενές σύνδρομο Cushing, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, κατακράτηση νατρίου και ύδατος με σχηματισμό οιδημάτων, υποκαλιαιμία, υπέρταση, καταβολισμός λευκωμάτων, αρνητικό ισοζύγιο αζώτου και ασβεστίου με οστεοπόρωση, ενεργοποί­

ηση, πρόκληση, αιμορραγία ή διάτρηση πεπτικού έλκους, ψυχωσικές εκδηλώσεις, αύξηση ενδοφθάλμιας πίεσης και γλαύκω­μα, καταρράκτης, ευαισθησία στις λοιμώξεις και εξάπλωση μικροβιακών φλεγμονών, μυκητιάσεων ή ιώσεων αναστολή σωματικής ανάπτυξης στα παιδιά, καλοήθης ενδοκρανιακή υπέρταση, απορρύθμιση σακχαρώδη διαβήτη, αναστολή της φλοιοεπινε­φριδικής λειτουργίας, συγκάλυψη οξείας χειρουργικής κοιλίας (αθόρυβη περιτονίτιδα σε περιπτώσεις διάτρησης), μυοπάθει­ες, ατροφία του δέρματος, αιμορραγία μεμονωμένων σημείων ή περιοχών του δέρματος, εκχυμώσεις, ερυθρές ραβδώσεις, ακμή, καθυστέρηση της επούλωσης τραυμάτων, μεταβολές της ανάπτυξης των τριχών του σώματος και του προσώπου, αυξημένος κίνδυνος θρομβώσεων, διαταραχές της έκκρισης σεξουαλικών ορμονών, φλεγμονές του παγκρέατος (σε αλκοολικούς υπάρχει προδιάθεση), άσηπτες νεκρώσεις των οστών.

Σε άτομα με χρόνια αρθρική φλεγμονή, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος αγγειακής νόσου. Σε άτομα με ελκώδη κολίτιδα υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος ρήξης του εντέρου.