Η κουρκουμίνη αποτελεί το κύριο συστατικό του καρυκεύματος του κουρκουμά. Ο κουρκουμάς είναι η κίτρινη σκόνη της αποξηραμένης ρίζας του φυτού Κουρκουμάς (Curcuma longa).

H κουρκουμίνη έχει καταταχτεί στις καρκινοπροληπτικές, αντικαρκινικές και αντιμεταστατικές φυσικές ουσίες.

Η αντικαρκινική δράση της κουρκουμίνης  έχει επιδειχτεί κατά μιας ποικιλίας καρκίνων και επιτελείται μέσω της τροποποίησης  πολλαπλών κυτταρικών σηματοδοτικών οδών.

Το 1995 πρωτοδημοσιεύτηκε ότι η κουρκουμίνη μπορεί να αναστείλει την ενεργοποίηση του προφλεγμονώδους μεταγραφικού παράγοντα NF-κB, αναστέλλοντας την 26S πρωτεοσωματική  διάσπαση του IκBα. Έχει αποδειχτεί ότι η κουρκουμίνη αναστέλλει τις δραστηριότητες πρωτεάσης του πρωτεοσώματος [1]. 

Το ένζυμο κινάση διπλής ειδικότητας ρυθμιζόμενο με τυροσίνη [DYRK2 (Dual-specificity tyrosine-regulated kinase)] είναι ένας θετικός ρυθμιστής του πρωτεοσώματος 26S και αποτελεί έναν άμεσο στόχο της κουρκουμίνης. Η κουρκουμίνη καταλαμβάνει τον θύλακο της  DYRK2, που συνδέει την Τριφωσφορική Αδενοσίνη [ΑΤP  (Αdenosine-ΤriphosΡhosphoric acid) ] στην κρυσταλλική δομή. Η κατάληψη αυτή δυνητικά και ειδικά αναστέλλει τη δράση της DYRK2, μεταξύ  άλλων 129 κινασών, που ερευνήθηκαν in vitro.

Aυτό έχει ως επακόλουθο, η κουρκουμίνη να μειώνει τη φωσφορυλίωση του κυτταρικού πρωτεοσώματος 26S, να ελαττώνει τη δραστηριότητα του πρωτεοσώματος και να διαταράσσει τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό.

Ενδιαφέροντος είναι ότι η κουρκουμίνη δρα συνεργικά με την καρβιλζομίμπη (carvilzomib), που είναι αναστολέας πρωτεοσώματος και προκαλεί απόπτωση σε μια ποικιλία καλλιεργειών κυττάρων, που εξαρτώνται από το πρωτεόσωμα, χωρίς αυτός ο συνδυασμός να προκαλεί κυτταροτοξικότητα στα μη καρκινικά κύτταρα.

Σε ένα μοντέλο ξενομοσχευμάτων  καρκίνου του μαστού, βρέθηκε ότι η κουρκουμίνη περιορίζει σημαντικά το καρκινικό φορτίο (tumor burden) σε ανοσοκατεσταλμένα ποντίκια, επιδεικνύοντας αντιογκωτικό αποτέλεσμα, όπως η μείωση της DYRK2, που γίνεται με τη μεσολάβηση της  CRISOR/Cas9 [Clustered Regulatory Interspaced Short Palindromic Repeats/Cas 9 γονίδιο)

Αυτά τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν έναν απροσδόκητο ρόλο της κουρκουμίνης στην αναστολή της δράσης της DYRK2 πρωτεοσώματος και παρέχει απόδειξη της ιδέας (proof-of-concept) ότι ο φαρμακολογικός χειρισμός των ρυθμιστικών ουσιών του πρωτεοσώματος μπορεί να προσφέρει νέες ευκαιρίες στην αντικαρκινική θεραπεία.

Η χορήγηση σκόνης κουρκουμίνης από το στόμα για να δράσει αντικαρκινικά πρέπει να χορηγηθεί σε μεγάλες δόσεις [2] .

Αυτά τα εντυπωσιακά αντικαρκινικά, χημειοπροληπτικά και αντιμεταστατικά αποτελέσματα της κουρκουμίνης σε καλλιέργειες καρκινικών κυττάρων και σε πειραματόζωα  είναι περιορισμένα στις κλινικές δοκιμές, λόγω της πτωχής απορροφητικότητάς της φυσικής σκόνης κουρκουμίνης από το έντερο και της πτωχής βιοδιαθεσιμότητά της, ακόμη και αν χορηγηθεί σε μεγάλες δόσεις από το στόμα (8-12 γραμμάρια ημερησίως).

Αυτό το μειονέκτημα της κουρκουμίνης ξεπεράστηκε με τη βοήθεια της νανοτεχνολογίας,  μέσω της οποίας επινοήθηκαν ευαπορρόφητες μορφές κουρκουμίνης.

Η πιο ευαπορρόφητη μορφή κουρκουμίνης που έχει επινοηθεί μέχρι σήμερα είναι η μικκυλιακή κουρκουμίνη, τεχνολογίας NocaSol®Courcumin, που κυκλοφορεί στην Ελλάδα υπό υγρή μορφή, σε ειδικές κάψουλες συμπληρώματος διατροφής με την ονομασία Curcugkel.

Η μικκυλιακή κουρκουμίνη Curcugkel έχει μεγαλύτερη απορροφητικότητα και βιοδιαθεσιμότητα κατά18.500% από την απλή σκόνη κουρκουμίνης [3]. 

Αυτή η απορροφητικότητα είναι η μεγαλύτερη που έχει αναφερθεί μέχρι σήμερα στη διεθνή βιβλιογραφία της κουρκουμίνης. 

Παγκοσμίως πλέον στις κλινικές δοκιμές που διεξάγονται για λόγους πρόληψης, θεραπείας διαφόρων καρκίνων  και των μεταστάσεών τους χρησιμοποιούνται οι πιο ευαπορρόφητες μορφές κουρκουμίνης και τα συνθετικά ανάλογά της.