chemobrain

Γνωσιακή δυσλειτουργία ή διαταραχή που μπορεί να εκδηλωθεί κατά τη διάρκεια ή μετα από μια χημειοθεραπεία σε καρκινοπαθείς. Η πιθανότητα να εμφανίσει κάποιος καρκινοπαθής χημειοεγκέφαλο κυμαίνεται από 17-75%.

Ο χημειο-εγκέφαλος (chemobrain) αναφέρεται και ως χημεομίχλη ή χημειο-θολούρα  (chemofog).

Ένα από τα επακόλουθα της σύγχρονης θεραπείας κατά του καρκίνου είναι η γνωσιακή  δυσλειτουργία που σχετίζεται με τη χημειοθεραπεία ή το ‘’χημειοεγκέφαλο’’, που είναι η  η υποκειμενική εμπειρία γνωσιακών  ελλειμμάτων (Οι ασθενείς αναφέρουν απώλεια της βραχυπρόθεσμης μνήμης, δυσχέρεια να επαξεργαστούν πληροφορίες, προβλήματα ταυτόχρονης ενασχόλησης με διαφορετικά θέματα και διαταραχές της προσοχής, συγκέντρωσης, ικανότητας παραγωγής σκέψεων, κλπ) σε οποιαδήποτε φάση  κατά τη διάρκεια ή μετά τη χημειοθεραπεία. 

Ο χημειοεγκέφαλος  ή  γνωσιακές διαταραχές σχετιζόμενες με τη χημειοθεραπεία [Chemotherapy-Related Cognitive Impairments (CRCIs)] είναι ένα αποδεδειγμένο  κλινικό σύνδρομο. Αυτό το σύνδρομο, έχει γίνει όλο και πιο ανησυχητικό επειδή ο αριθμός των μακροχρόνιων επιζώντων καρκινοπαθών αυξάνεται δραματικά. 

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η απώλεια της μνήμης που προκαλείται από χημειοθεραπεία μπορεί να οφείλεται σε βλάβη στον ιππόκαμπο, μια εγκεφαλική δομή ζωτικής σημασίας για τη μνήμη, ενώ ο τραυματισμός στον μετωπιαίο λοβό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα γνωσιακής λειτουργίας και ελέγχου. 

Περισσότερο από το 70% των ασθενών βρίσκουν αυτές τις δυσκολίες να υποχωρούν αρκετούς μήνες μετά τη λήξη της θεραπείας, αλλά τουλάχιστον το ένα τέταρτο αυτής της ομάδας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει αυτά τα προβλήματα πέντε και ακόμη και δέκα χρόνια αργότερα. Οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία για καρκίνο του μαστού είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες.

Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις που συσχετίζουν τις μεταβολές των περιφερικών κυτοκινών με την ανάπτυξη χημειοεγκεφάλου μετά από χρήση κοινών χημειοθεραπευτικών φαρμάκων σε διαφορετικούς τύπους καρκίνου. 

Ωστόσο, οι μηχανισμοί με τους οποίους αυτές οι κυτοκίνες προκαλούν αλλαγή στο κεντρικό νευρικό σύστημα εξακολουθούν να είναι ασαφείς. 

Υποθέτουν ότι η χορήγηση χημειοθεραπευτικών παραγόντων ξεκινά έναν καταρράκτη  βιολογικών αλλαγών, με βραχύβιες μεταβολές στο περιβάλλον κυτοκίνης, που προκαλούν επίμονες επιγενετικές αλλαγές.

Αυτές οι επιγενετικές αλλαγές οδηγούν σε αλλαγές της  γονιδιακής έκφρασης, αλλαγές στη μεταβολική δραστηριότητα και τη νευρωνική μετάδοση που είναι υπεύθυνες για τη δημιουργία της υποκειμενικής εμπειρίας της γνωσίας (μνήμη, ικανότητα παραγωγής σκέψης, κλπ) . 

Αυτή η υποθετική, αλλά επαληθεύσιμη  υπόθεση θα βοηθήσει στην απόκτηση μιας ολοκληρωμένης κατανόησης του μηχανισμού που διέπει τη γνωσιακή  δυσλειτουργία σε ασθενείς με καρκίνο.