thymoquinone

Οι σπόροι του μαύρου κύμινου (Μελάνθιον το ήμερον ή μαυροκούκι ή μαυροσησάμι ή μαυροκούκουλι, Nigella sativa, black cumin) έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται από τις παραδοσιακές ιατρικές από την αρχαιότητα. Η θεραπευτική χρήση του Μελανθίου περιγράφεται και στα γραπτά του Ιπποκράτη, Διοσκουρίδη και Γαληνού.

Το κύριο συστατικό των σπόρων του ελαίου του μαύρου κύμινου είναι η θυμοκινόνη , η οποία έχει ερευνηθεί για τις αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντικαρκινικές ιδιότητές της, σε πειραματικά μοντέλα in vitro και in vivο από το 1960 μέχρι σήμερα.

Η θυμοκινόνη (TQ, 2-isopropyl-5-methyl-1,4-benzo-quinone, C10H12O2)  περιέχεται στο λάδι του μαύρου κύμινου και δρα  αποτελεσματικά κατά πολλών νόσων, όπως ο καρκίνος, οι καρδιοκυκλοφορικές επιπλοκές, διαβήτης, άσθμα, νεφροπάθεια, κ.α.. Είναι αποτελεσματική κατά των αιματολογικών καρκίνων, του καρκίνου του πνεύμονα, νεφρού, ήπατος, προστάτη, μαστού, τραχήλου της μήτρας, του δέρματος, χωρίς παρενέργειες [1, 2]. 

Η θυμοκυνόνη μπορεί να αποδειχτεί αποτελεσματική στη θεραπεία του ορμονοευαίσθητου  και του ορμονοανθεκτικού καρκίνου του προστάτη. Επειδή εκλεκτικά προσβάλλει τα καρκινικά κύτταρα  πιστεύεται ότι η θυμοκινόνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ασφαλώς για την πρόληψη και την ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη [3]. 

Η θυμοκινόνη αναστέλλει την καρκινική αγγειογένεση και καρκινική ανάπτυξη όπως αποδείχτηκε σε καλλιέργειες κυττάρων και σε πειραματόζωα. Συνεπώς έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί κατά του καρκίνου των ανθρώπων [4].

 Τα αντικαρκινικά αποτελέσματα της θυμοκινόνης προκαλούνται μέσω διαφόρων τρόπων δράσης. Σ΄αυτούς τους τρόπους περιλαμβάνεται ο αντιπολλαπλασιαστικός, η πρόκληση απόπτωσης, ανακοπή του κυτταρικού κύκλου, η δημιουργία ελεύθερων ριζών η αντιμετάσταση και η αντι-αγγειογένεση.

Επιπρόσθετα η θυμοκινόνη έχει βρεθεί να ασκεί αντικαρκινική δραστηριότητα μέσω της τροποποίησης πολλαπλών μοριακών στόχων, όπως του  p53, p73, PTEN, STAT3, PPAR-γ, της ενεργοποίησης των κασπασών και τη δημιουργία ελεύθερων ριζών.

Τα αντικαρκινικά αποτελέσματα της θυμοκινόνης έχουν επίσης ερευνηθεί σε καρκινικά ξενομοσχεύματα ποντικών για καρκίνο του παχέος εντέρου, του προστάτη, του παγκρέατος και  του πνεύμονα.

Όπως αποδείχτηκε σε καλλιέργειες καρκινικών κυττάρων γαστρικού καρκίνου με θυμοκινόνη, η τελευταία προκαλεί απόπτωση των γαστρικών καρκίνων, ελαττώνοντας τη βιολογική δραστηριότητα της σηματοδοτικής οδού STAT3 [5].

 Ο συνδυασμός της θυμοκινόνης  και των φαρμάκων της συμβατικής χημειοθεραπείας του καρκίνου δημιουργεί αποτελεσματικότερα θεραπευτικά αποτελέσματα και περιορίζει την τοξικότητα των τελευταίων [6].

 Η δημιουργία καψουλών νανοσωματιδιακής θυμοκινόνης  βρέθηκε ότι ενισχύει το αντιπολλαπλασιαστικό, αντιφλεγμονώδες χημειοευαισθητοποιό αποτέλεσμα της θυμοκινόνης [7].